Zihinsel Filtreleme Nedir: 3 Zihinsel Filtreleme Örneği

Seçici soyutlama olarak da bilinen zihinsel filtreleme, kişinin bir durumun yalnızca olumsuz yönlerine odaklanıp olumlu yönlerini filtrelediği bir tür bilişsel çarpıtmadır. Bu tür düşünmeyi ve olumsuz düşünceleri nasıl yeniden çerçeveleyeceğinizi öğrenin.

Zihinsel Filtreleme Nedir?

Zihinsel filtreleme, insanların düşünme kalıplarının genellikle o kişiyi olumsuz şekilde etkilediğinde, bu düşünmeyi yapısını değiştirmeye çalışan bir bilişsel çarpıtmadır. En yaygın bilişsel çarpıtmalardan biri olan zihinsel filtreleme, insanların etkileşimlerin, olayların ve ilişkilerin olumlu yönlerini inkar etmek için olumsuz düşünceyi benimsediğini göstermektedir ve asıl amaç bunu tersine çevirmektir. Zamanla, bu düşünce tarzı panik bozukluklarına, sosyal kaygıya ve zayıf duygusal muhakemeye yol açabilir.

Zihinsel filtreleme, en kötüyü varsaymak olarak bilinen, aşırı genellemeleri ve olumlu olanı göz ardı etmeyi de içeren daha geniş bilişsel çarpıtma kategorisine girer. Aşırı genelleme gri alanları göz ardı eder, olumlu şeyleri göz ardı etmek olumlu anları yok eder ve zihinsel filtreleme, olumlu şeyleri dikkate almadan olumsuz şeylere odaklanır.

3 Zihinsel Filtreleme Örneği

Aşağıda olumsuz ayrıntılara odaklanmanın bazı yaygın örnekleri verilmektedir:

1. Siyah-beyaz düşünme: Ali ve Ayşe yaz tatiline çıkar. Görülecek yerleri görürler, harika yemekler yerler ve sahilde dinlenirler. Her şey yolunda gider ve eve dönmelerine 1-2 gün kala havayolu şirketinin uçuşlarını birkaç saat ertelediğini öğrenirler. Ali aşırı şekilde üzülür ve tatilin diğer olumlu yanlarını göz ardı ederek sadece bu konuya odaklanır. Bu, geziyi olumsuz bir olay olarak yeniden çerçevelendirir ve siyah-beyaz düşünmenin bir sebebi olarak bu durum Ayşe'yi üzer. Çünkü Ali, yaşanan güzel anıları bir çırpıda silme eğilimindedir ve zihni bu güzel anıları filtreleme eğilimindedir.

2. Olumlu şeyleri göz ardı etmek: Ahmet fizik sınavına çok çalışıyor ve sınava girerken kendini iyi hissediyor. Ne yazık ki sınavı beklediği kadar iyi geçmez ve 100 üzerinden 85 alır. Ahmet, bir sonraki hafta olan sınavına çalışırken, eski sınavında gösterdiği çabadan gurur duymak yerine, yanlış yaptığı birkaç soruya odaklanır ve gelecekteki sınavları için motivasyonunu düşürür. Ahmet'in zihni burada zihinsel bir filtreleme ile olumlu şeyleri görmeyi açıkça reddetmektedir. Oysaki hata yapmak doğaldır ve insanlar hatalarından öğrenirler; Hata Yapmak: Hatalardan Nasıl Öğrenilir?

3. Gereksiz Etiketleme: Sarp iş yerinde hazırlamış olduğu üç aylık raporunu ekibine sunuyor. Sarp'ın yöneticileri hazırlamış olduğu sunumu büyük ölçüde beğeniyor ancak onu iyileştirmenin küçük bir yolundan bahsediyorlar. Sarp yalnızca bu geri bildirime odaklanıyor, bu da düşüncelerin çarpıtılmasına ve sunumun başarısız olarak etiketlenmesine yol açıyor. Bu düşünce kalıpları takip eden birkaç gün boyunca devam ediyor ve yaptığı işten memnunniyetsizlik derecesine kadar varıyor. 7 ipucu İle İşyerinde Nasıl Motive Olunur? öğrenin.

Olumsuz Düşünceler Nasıl Yeniden Çerçevelenir?

Olumsuz düşünceleri tanımlamanın ve yeniden çerçevelemenin birkaç yolu vardır. Bilişsel davranışçı terapi, bilişsel yeniden yapılanmayı başarmanın bir yoludur. Bu tür bir psikoterapi aracılığıyla ruh sağlığı uzmanları, hastaların olayları daha objektif bir bakış açısıyla nasıl nitelendireceklerini anlamalarına yardımcı olur. Alıştırmalar, başkalarının tepkilerine ve sözlerine daha iyi yanıt vermek için ifadeleri fikir veya gerçek olarak etiketlemeyi içerebilir.

Ayrıca düşüncelerinizi günlük kaydı veya duygu günlüğü aracılığıyla da yazabilirsiniz. Duygularınızı not etmek, durumun gerçekliğini ölçmenize yardımcı olabilir ve duygu günlüğüne geri dönmek, sorunlara daha taze, daha objektif gözlerle bakmanıza olanak sağlayabilir. Unutmayın hepimiz kendimizin en iyi versiyonu olmaya çalışıyoruz fakat bu sırada akıl ve ruh sağlımızı, hem kendimiz hemde çevremizdekiler için korumaya devam etmek büyük önem taşır. Bu noktada kendinize karşı nazik olun.