Duygusal Zeka Sizi Nasıl Daha İyi Bir İnsan Yapar?

Arkadaşınız size endişelerini anlatıyor ve sizden ne istediklerinden emin değilsiniz. Tavsiye mi arıyorlar? Sarılmaya ihtiyaçları var mı? Ya da belki de güvenceye ihtiyaçları var? Keşke insanların duygularıyla nasıl başa çıkılacağına dair bir kılavuz olsaydı, o zaman tam olarak ne yapacağını bilirdin.

Maalesef böyle bir belge yok. Kendi sezginize güvenmeniz gerekecek. Başka bir deyişle, duygusal zekanızı kullanmanız gerekecek. Bu beceri, bazılarına diğerlerinden daha doğal gelir. Bazıları bu konuda yeteneklidir ve diğerleri için pratik gerektirir. Ancak biraz çaba sarf ederek duygusal zekanızı geliştirebilirsiniz.

İlk adım, kendi duygularınızı ve farklı durumlarla başa çıkmak için neye ihtiyacınız olduğunu anlamaktır. Bunu yapmak, radikal duygusal farkındalık ve hoşlanmayabileceğiniz taraflarınızla yüzleşmeyi gerektirir. Bu kendini keşfetme süreci korkutucu olabilir. Ama buna değer. Zihinsel ve duygusal sağlığınız da dahil olmak üzere kendinize daha iyi bakmayı öğreneceksiniz. Ve sonrasında, bu duygusal desteği başkalarına yaymak için daha donanımlı olacaksınız.

Peki duygusal zeka nedir? Ve kendinizi nasıl geliştirebilirsiniz?

Duygusal Zeka Nedir?

Duygusal zekanın nasıl çalıştığına dair birkaç düşünce pratiği vardır ama basitçe söylemek gerekirse, duygusal zeka kavramı şu becerilerinizi tanımlar:

Duygularınızı algılayın, değerlendirin, ifade edin ve düzenleyin. Patronunuzun bir toplantıda söylediği bir şeye kızgınsanız, duygusal zeka durumu sakince ve özel olarak tartışmak için gerekli öz düzenlemeyi teşvik eder.

Başkalarının duygularını anlayın, yorumlayın ve iyi yanıt verin. İş arkadaşınızın ailesinde bir vefat varsa, duygusal zeka rahatlık ve destek sunmayı ve yas tutarken iş yüklerini karşılamayı içerebilir.

Bazıları için bu yetenekler doğal olarak gelmez. Çoğu zaman, bol miktarda kendi kendine çalışma ve kendini keşfetme gerektirirler. Kendinizi daha iyi anlamaya başladığınızda, bu bilgi kişilerarası ilişkileriniz için bir çerçeve haline gelir. Benzer bir olayın sizi ve duygularınızı nasıl etkileyeceğini anladığınız için yas tutan bir meslektaşınızı daha iyi destekleyebilirsiniz.

Ve eğer kişiyi iyi tanıyorsanız, ihtiyacınız olan şeyin onların ihtiyacı olan şey olmadığını fark edebilirsiniz. Duygusal zekanız, duruma nasıl tepki vereceğinizi sezmenize yardımcı olacaktır.

Duygusal Zekanın Faydaları

Duygusal zekanızı geliştirmek emek ister, ancak işinizi ve kişisel yaşamınızı olumlu yönde etkileyecektir:

1. Bazı araştırmalar, duygusal zekanın çocuklarda ve yetişkinlerde daha iyi sosyal ilişkilere yol açtığını öne sürüyor.
2. İnsanlar genellikle yüksek duygusal zekaya sahip kişiler hakkında olumlu algılara sahiptir.
3. 2017'de yapılan bir araştırmaya göre, daha yüksek duygusal zeka, gelişmiş iş performansı ile ilişkilidir. 
4. Duygusal zeka sizi daha iyi bir lider ve işbirlikçi yapabilir.
5. Duygusal olarak daha zeki hale geldikçe arkadaşlarınız, aileniz ve meslektaşlarınızla daha yakın ilişkiler kuracaksınız.
6. Duygusal zeka, işte sağlıklı sınırlar belirlemenize yardımcı olabilir.
7. Motivasyonunuz gelişebilir. Motivasyon Nasıl Bulunur: Kendi Motivasyonunuzu Ateşlemenin 7 Yolu

Duygusal Zekanın 9 Bileşeni

Duygusal zekanızı tamamen geliştirmek için dokuz aşamadan geçeceksiniz. Her biri bir piramit şeklini alarak sonuncusu üzerine inşa edilir. Zirveye ulaştığınızda, kendinizle ve çevrenizdeki insanlarla daha derinden bağlantı kurmanıza izin veren sağlıklı duygusal beceriler geliştirmiş olacaksınız.

İşte her aşamanın bir dökümü:

1. Duygusal Uyaranlar

Piramidin tabanı, çevrenizdeki dünyaya tepkilerinizden oluşur. Bir olay meydana geldiğinde, onu görme, koklama veya dokunma gibi fiziksel duyularınız aracılığıyla işlersiniz. Beyniniz daha sonra olayı duygusal mekanizmaları aracılığıyla yorumlayarak davranışsal tepkileri tetikler.

Örneğin, trafikte biri sizin önünüze kırarsa beyniniz öfkeyle tepki verebilir ve davranışsal tepkiniz kornaya basmaktır.

2. Duygu Tanıma

Bu piramidin ikinci katmanıdır. Sözsüz iletişim yoluyla başkalarının duygularını tanıma yeteneğinizi ifade eder. İnsanlar, farkında olsak da olmasak da yüz ifadeleri, ses tonu ve beden dili gibi ipuçları aracılığıyla başkalarının duygularını okuma konusunda doğuştan gelen bir yeteneğe sahiptir.

Birine nasıl olduğunu sorduysanız ve yanıt olarak "İyiyim"i duyduysanız, sözel olmayan ipuçları size farklı bir şey iletmiş olabilir. Sesleri gergin geliyorsa, kızgın olduklarını düşünebilirsiniz. Ya da burnunu çekiyorsa ve gözleri suluysa, ağladıklarını ve hiç iyi olmadıklarını düşünebilirsiniz.

3. Öz Farkındalık

Üçüncü katman, kendinizi tanımayı içerir. Bu, güçlü ve zayıf yönlerinizi, düşüncelerinizi, inançlarınızı, değerlerinizi, güdülerinizi ve duygularınızı açıkça algılamak anlamına gelir. Kendiniz hakkında bu şeyleri bilmiyorsanız, başkalarını anlamak ve onlarla etkileşim kurmak zordur, bu da başkalarının duygularına düzgün bir şekilde yanıt vermeyi neredeyse imkansız hale getirir. Öz farkındalığınızı artırmanın yollarını öğrenin.

Stresli bir meslektaşınız varsa, stres etkenlerinizi ve bunlarla nasıl başa çıkacağınızı bilmediğiniz sürece onları nasıl destekleyeceğinizi bilemezsiniz.

4. Öz Yönetim

Kişisel farkındalıkta ustalaştıktan sonra, kendinize müdahale edebilir ve kötü davranışlarınızdan herhangi birini değiştirebilirsiniz. Ne hissettiğinizi, buna neyin sebep olduğunu ve genellikle nasıl tepki verdiğinizi belirlemek, olumsuz davranışları tanımanıza ve farklı tepkiler vermeye çalışmanıza yardımcı olur.

Bir çalışan bir daha hata yaptığında, yaklaşımınızı değiştirebilirsiniz. Her zamanki gibi onları hemen azarlamak yerine, yapıcı geri bildirimde bulunmadan önce biraz rahatlamanız gerekebilir.

5. Sosyal Farkındalık

Artık duygularınızı yönetebildiğinize göre, dikkatinizi etrafınızdaki dünyaya çevirin. Artık başkalarının duygularını, ihtiyaçlarını ve endişelerini tanımak ve bunlara yanıt vermek için daha donanımlısınız. Kendinizi onların yerine koyabilir ve bakış açılarını anlayabilirsiniz.

Belki de yönetici olan çalışan bir annesiniz. Daha önce iş ve aile hayatını dengelemenin zorluklarını anlamayan bir patronunuz vardı. İdeal olarak, bu, ekibinizdeki çalışan ebeveynlerin neye ihtiyacı olduğunu anlamanıza yardımcı olur.

6. Sosyal Beceriler

Piramidin bu seviyesinde, diğer insanların duygularını tanımlayabilmeli, bakış açılarını anlayabilmeli ve bu bilgilere göre hareket edebilmelisiniz.

Sosyal becerileriniz ve diğer insanların ihtiyaçlarına uyum sağlamanız, harika bir işbirlikçi olmanıza, farklı iletişim tarzlarına uyum sağlamanıza, gerilimi dağıtmanıza ve çatışmaları çözmenize olanak tanır.

Bir ekip lideriyseniz, empatiniz çalışanlarınıza ellerinden gelenin en iyisini yapmaları için ilham verecektir. Her birini neyin motive ettiğini biliyorsunuz ve buna göre onları destekleyebilirsiniz.

7. Duyguların Evrenselliği ve Kendini Gerçekleştirme

Piramidin bu noktasında, kendiniz dahil herkesin özen ve şefkat gerektiren duygusal bir varlık olduğunu anlarsınız. Ayrıca herkesin tam potansiyeline ulaşabileceğini ve desteği hak ettiğini görüyorsunuz. Kendinizi gerçekleştirme, bendinizi kanıtlamak için ipuçlarına göz atın.

Bunu bir stajyer ile deneyimleyebilirsiniz. Okuldan yeni mezun olduklarından, kesinlikle zemini hazırlayacak deneyime sahip değiller - ancak bir şans verilirse ekibinizde bir fark yaratabileceklerinin farkındasınız.

8. Üstünlük

Üstünlüğe ulaştığınızda, başkalarının kendilerini gerçekleştirmelerine, tatmin bulmalarına ve potansiyellerini gerçekleştirmelerine yardımcı olabilirsiniz. Bu noktaya gelmek için gösterdiğiniz mücadelenin farkındasınız, bu yüzden başkalarının kendi piramitlerini geliştirmelerine yardımcı olmak istiyorsunuz.

Bu noktada, lider olmaya hazırsınız. Ekibinizin duygularını, güçlü yanlarını, zayıf yönlerini ve ana motivasyonlarını anlıyorsunuz. Bu nedenle, onları desteklemek, ilham vermek ve yeni zirvelere yükseltmek için donanımlısınız.

9. Duygusal Bütünlük

Piramidin zirvesinde, insanlarla olan bağlantınız için yeni bir takdiriniz var. Başkalarına olan duygusal bağımlılığınızı ve onların size olan bağımlılığını anlıyorsunuz.

Bu sizi daha şefkatli bir insan yapar. Başkalarının duygularını tanımak size daha kolay geliyor çünkü onlara bağlı hissediyorsunuz. Onlar da senin gibi hayat mücadelesi veriyorlar.

Duygusal Zeka Becerileri Nasıl Ölçülür?

Duygusal zeka, duygusal katsayı olarak çevrilebilen emotional quotient (EQ) ile ölçülür. EQ'nuz aşağıdaki konulardaki yeterliliğinizin bir yansımasıdır:

• Duyguları ve duygusal tepkileri yönetme - Duygusal Dayanıklılık Nasıl Oluşturulur öğrenin.
• Duygusal durumunuzun farkında olmak
• Kişilerarası becerileri
• İrade
• Sosyal zeka
• İlişki yönetimi

EQ'nuzu ölçmenin en yaygın yolu, davranışlarınızı bir öz-bildirim testi aracılığıyla bir ölçekte derecelendirmektir. Daha sonra, EQ'nuzu belirlemek için sonuçlarınızı toplayabilirsiniz.

Akıl sağlığı uzmanları da EQ testleri uygulayabilir. Doktorlar John Mayer, Peter Salovey ve David R. Caruso, sahadaki en popüler testlerden biri olan Mayer-Salovey-Caruso Duygusal Zeka Testini (MSCEIT) oluşturdu. MSCEIT, duyguları algılama, tanımlama, anlama ve yönetme yeteneğinizi ölçer.

Duygusal Zeka Nasıl Geliştirilir

Duygusal zekanın bu bileşenleri, kendinizi ve başkalarını anlamak için duygusal zekanızı nasıl geliştireceğiniz konusunda fikir verir.

İşte duygusal zekanızı nasıl geliştireceğinize dair bazı örnek teknikler:

1. Meditasyon Yapın

Meditasyonun farkındalığı arttırdığı, ruh halinizi iyileştirdiği, algılanan stresi azalttığı ve işyerinde kişilerarası farkındalığı arttırdığı bilinmektedir. İç gözlem için güçlü bir araçtır ve duygusal zeka piramidinizin temelini sağlamlaştırmanıza yardımcı olur.

Başlangıç olarak Duş Meditasyonu, Aynaya bakma meditasyonu gibi kolay meditasyon yöntemleri ile başlayarak, kendinizi buna hazırlayabilirsiniz.

2. Edebi Kurgu Okuyun

Bazı durumlarda, kurgu okumak empatiyi geliştirmeye yardımcı olabilir. Bu tür edebiyat genellikle karakterlerin zihinlerinin, psikolojisinin ve ilişkilerinin gerçek hayattaki duygusal içgörüye dönüşebilecek ayrıntılı tasvirlerini sunar.

3. İletişim Becerilerinizi Geliştirin

Duygusal zeka etkili iletişime yol açabilir. Bunu konuşmalarda şu şekilde yapın:

• Yakından dinlemek ve cevap vermeden önce söylenenleri yansıtmak
• Kendi görüşünüzü sunmadan önce diğer insanların fikirlerini kabul etmek ve onaylamak – aynı fikirde olmasanız bile
• Karar vermeye yardımcı olacak bilgi toplama

Bu noktada iyi bir dinleyici olmak oldukça önemlidir. Kendinizi dikkatli dinleme konusunda geliştirilebileceğinizi öğrenin.

4. Sınırlarınızı Belirleyin

Duygusal zeka, kendinize zarar veriyorsa, başkalarının duygusal refahını sizinkinin önüne koymak anlamına gelmez. Bunun yerine, sizin ve diğer insanların sınırlarının farkında olmakla ilgilidir. Sınırları belirlemek ve bunlara saygı duymak, duygusal zekanın temel bir parçasıdır.

5. Yardım İsteyin

Profesyonel bir terapist veya bir aile üyeniz, yakın arkadaşınız, toksik davranışlarınızı ve duygularınızı ve bunları nasıl ele alacağınızı belirlemenize yardımcı olabilir. Bu, öz farkındalığınızı, stresle başa çıkma yeteneğinizi ve genel zihinsel sağlığınızı geliştirecektir.

6. Konfor Alanınızın Dışına Çıkın

Kendinize meydan okumak ve yeni şeyler denemek, stresle başa çıkma ve üstesinden gelme, sınırlarınızı ve ihtiyaç duyduğunuz desteğin türü hakkında size çok şey öğretecektir. Konfor alanınızın dışına ne kadar çıkarsanız, diğer insanlarla bağlantı kurmak için referans çerçeveniz o kadar genişler.

Ders almayı, seyahate çıkmayı veya yeni projeler üstlenmeyi deneyin. Bu deneyimler duygusal zekanızı geliştirmenize yardımcı olacaktır.

Duygular bazen bunaltıcı hale gelir ve insanlar soğukkanlılıklarını kaybeder. Bu anlarda, duyguları tamamen terk etmek isteyebilirsiniz. Hepimiz robot olsaydık hayat kesinlikle daha az karmaşık olurdu. Ancak, aynı zamanda çok daha sıkıcı olurdu. Duygular bizi insan yapar. Ve duygusal zeka, başkalarıyla gerçek anlamda bağlantı kurmanın bir yoludur.